Big Youth (Manley Buchanan) introduceerde niet alleen een nieuwe stijl van deejaying maar definieerde ook het beeld van de rastaman in de reggae, met zijn wapperende dreadlocks en black power-lyriek.
De dub kende ik destijds, zo rond 1980, al eerder. Het was de titelsong van ‘Pick A Dub’, het klassieke album van Keith Hudson, een van de weinige (blauw) gekleurde platen in mijn collectie. Eerst uitgebracht op het Britse Mamba-label, daarna op Atra van Brent Clarke, en daarom al vroeg verkrijgbaar in België. Toen Clarke zelf een platenwinkel opende in Antwerpen (en later een reggaeclub) bracht hij nog een extra voorraad mee van ‘Pick A Dub’, waardoor het album hier nog meer verspreid raakte.
Keith Hudson, een van de meeste experimentele en eigenzinnige producers in de reggae, had ook zijn eigen Jamaicaanse label, Inbidimits. Nog voor Duke Reid haalde hij U-Roy naar de studio, en liet vervolgens Dennis AlCapone debuteren, gefascineerd als hij was door de prille DJ-cultuur.
Een andere MC, Philip Samuel, voegde enkele shouts toen aan We can make it, een voor de rest gezongen tune die Hudson pas uitbracht na het succes van S90 Skank. Maar wel de originele versie dus van deze creation tune, opgenomen in Randy’s met de muzikanten uit Greenwich Town die zich later zouden verenigen in Soul Syndicate: drummer Carlton ‘Santa ‘ Davis, bassist George ‘Fully’ Fullwood, ritmegitarist Tony Chin en leadgitarist Earl ‘Chinna’ Smith. Voor de version met Big Youth trok Keith Hudson naar Dynamic Sounds, in het gezelschap van Ossie Hibbert.
Hibbert was de organist die het nummer voorzag van een nieuwe vette shuffle, en die wellicht ook met Big Youth de klassieke intro insprak. ‘Lion Youth!’ roept hij naar Big Youth. ‘Zion!’ antwoordt die. ‘Wa’ man a deal wid?’ We horen een motor starten, de Honda S90 die Keith Hudson geregeld heeft, toen een populaire motor in Jamaica. De woordenwisseling wordt afgesloten met ‘ites’ en ‘irie’, woorden die tot dan enkel te horen waren in de rasta community.
Die intro, de straatwijze lyrics van Big Youth, zijn flamboyante verschijning in het algemeen: U-Roy en AlCapone maakten plots een heel brave indruk. Big Youth vertegenwoordigde de zelfbewuste, kleurrijke rasta’s van de jaren ’70. In 1973 stond hij al met zijn dreadlocks te zwaaien in het Carib Theatre, toen die van Bob Marley nog maar net kwamen piepen. Op zijn voortanden prijkten drie edelsteentjes, groen, geel en rood. Als MC van Tippertone HiFi bracht Big Youth het idioom van Rastafari naar de DJ-wereld, toastend, zingend, schreeuwend, chantend of gewoon ritmisch pratend, vrij als John Coltrane toen die de free jazz creëerde (en daarvoor ook credits kreeg van Big youth). Als het maar niet de “chikabow” van de eerste DJ-generatie was, zoals hij in ‘S90 Skank’ letterlijk zegt: ‘Beg your pardon, what did you say?’ In plaats van ‘Yeah yeah yeah!’ zei hij ‘live it up Jah, Jah wa wa wa.’
De centrale, waarschuwende zin van ‘S90 Skank’ is ‘if you ride like lightning then you gonna crash like thunder.’ Niet meteen woorden die getuigen van zwart bewustzijn, die zou Big Youth pas later in zijn nummers beginnen te verwerken. Hier gaat het nog redelijk onschuldig over een motor, in de jaren daarna zou hij rijkelijk teksten spuien over Black Power, Afrika, armoede, onrechtvaardigheid en politiek.
Big Youth was eigenlijk een preacher, zoals zijn moeder, maar dan met een lekker dubje erbij. Vandaar misschien dat ‘S90 Skank’ (of ‘Ace 90’ zoals de tune oorspronkelijk heette) mij aanvankelijk niet bekend was. Met ‘Screaming Target’ en ‘Dreadlocks Dread’ had ik de twee classic albums van Big Youth al in huis, de single is hier nooit opgedoken en verscheen buiten Jamaica pas op de compilatie ‘Everyday Youth’ in 1980. Om nog maar te zwijgen van de eerdere tunes die hij al gemaakt had voor Lee Perry, Phil Pratt, Jimmy Radway, Glen Brown, zijn jeugdvriend Gregory Isaacs en Winston ‘Niney’ Holness (‘Blood and Fire/Fire Bun’).
Op dezelfde dag als ‘S90 Skank’ nam Big Youth naar eigen zeggen ook ‘Chi-Chi Run’op, een productie van Prince Buster. De opvolger van ‘S90 Skank’ (vier weken nummer 1) was dan weer het werk van de jonge nieuwkomer Gussie Clarke, met wie hij het gelijknamige album zou maken: ‘Screaming Target’.
Augustus Pablo bracht een fameuze version uit van deze creation tune, Fat Baby , de band Zap Pow zette in het even instrumentale Broken Contract de blazers aan het werk. ‘Z90 Skank’ van Trinity (voor Yabby You) is niet echt een version maar borduurt wel voort op een gelijkaardige riddim. Het is dus zeker geen standard geworden (zoals ‘Stalag’, door Big Youth geniaal verwerkt tot ‘All nations bow’) maar ‘S90 Skank’ was wel de tune die de nieuwe DJ-stijl bij het grote publiek introduceerde. En die in Jamaica ook gebruikt werd als soundtrack bij een tv-commercial voor Honda-motoren, wat hem alleen maar populairder maakte.
In oktober 2020 kreeg Manley Augustus Buchanan van de Jamaicaanse regering de Order of Distinction voor zijn verdiensten aan de muzikale cultuur. Die namen in 1974 een aanvang met ‘S90 Skank’, een nummer dat het aangezicht van de reggae definitief veranderde, muzikaal, inhoudelijk én uiterlijk.
door: Jah Shakespear >
